Het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV) is blij met acties die in samenwerking met de Verenigde Naties (VN) worden ondernomen om de productie en productiviteit in de fruitsector, in het bijzonder ananas, te vergroten. Momenteel wordt het Agrifood Systems Transformation Accelarator Programme, een duurzaam ananas waardeketen ontwikkelingsproject, uitgevoerd om de inkomens van kleine boeren in enkele districten vergroten.
Tekst en beeld Sharon Singh
“We streven ernaar om de gemeenschappen te ontwikkelen en de toegang tot de markt voor jonge ondernemers op een duurzame manier te vergemakkelijken. Dit programma kan de boeren een heel stuk vooruit brengen in het realiseren van dat doel”, verklaart Maitriedebie Ramautar-Jagroep, onderdirecteur landbouwkundig onderzoek op het ministerie, tegenover de Ware Tijd.
Er is te Redi Doti in district Para een proefveld met vijftienhonderd planten opgezet. De bedoeling was dat er drie proefvelden zouden komen: twee in Para en één in Marowijne. Dit laatste heeft enige vertraging opgelopen, maar naar verwachting zal het in februari 2024 van de grond komen, zegt Hemwatie Goeptar, nationaal agronomist bij de Wereld Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO).
“De bewoners van Matta hebben een variëteit ananas die ze niet met de rest willen delen. Ze willen het plantmateriaal alleen in hun dorp hebben”
Hemwatie Goeptar
Over het tweede proefveld in Para, namelijk te Matta, zegt ze tegen de krant: “De beslissing is formeel niet gevallen, maar de bewoners daar hebben een variëteit ananas die ze niet met de rest willen delen. Ze willen het plantmateriaal alleen in hun dorp hebben. Nagegaan wordt hoe dit probleem kan worden aangepakt.” Het type plantmateriaal dat de bewoners van Matta niet willen delen is een ronde soort met rode schil. De vrucht is heel aromatisch en smaakt naar parfum.
Garantiefonds
Het uiteindelijke doel is te komen tot een ananassector die voldoet aan internationale standaarden, waarbij er voor lokale consumptie- en exportproducten worden geteeld van een hoogwaardige kwaliteit. Op dit moment produceert Suriname per jaar 3.956 ton ananas. Tegen 2030 zou dit moeten zijn uitgegroeid tot ruim twintigduizend ton, waarvan ruim 65 procent biologisch.
Om de productie op te schroeven naar de beoogde twintigduizend ton per jaar, heeft landbouwingenieur Freddy Gamboa tijdens zijn presentatie de teelttechnieken in diverse buurlanden en zijn geboorteland Costa Rica behandeld. Hij liet met een powerpointpresentatie zien hoe grond in cultuur wordt gebracht, welke voeding een ananasplant nodig heeft en hoe tijdig ziektes bij een plant worden ontdekt. Er zal verder worden gekeken naar de problemen, zoals geldtekort, waarmee boeren kampen. Goeptar vertelt dat een garantiefonds wordt ingesteld om de toegang tot financiering makkelijker te maken.
Biologisch telen
De reden waarom telers zich op het biologisch planten toeleggen, is volgens Goeptar vanwege de aansluiting op de niche markt, waar mensen bereid zijn om meer te betalen voor biologisch geteelde vruchten. Niche omvat een groep consumenten met overeenkomstige interesse. De landbouwdeskundigen gebruiken biologische middelen, waaronder neem-extract, om gezonde planten te krijgen.
Alle gegevens worden verzameld om uiteindelijk een ananas protocol te ontwikkelen. Vervolgens zullen boeren worden geselecteerd om in een pilot met dit systeem te werken. Wel moeten de gekozen planters zijn aangesloten bij een coöperatie. “Zij zullen bereid moeten zijn om ananas op andere manieren te telen, dan de traditionele.”
Door op de traditionele manier te blijven planten zal de vraag altijd groter zijn dan het aanbod. Dat de ananasproductie in Suriname bij lange na niet is wat het wezen moet, merkt de klant al gauw door de hoge prijzen die men voor een vrucht moet betalen. Een medium size kostte in het seizoen – april tot augustus 2023 – SRD 180. In Suriname wordt slechts twee keer per jaar geoogst, in tegenstelling tot sommige andere landen die meerdere oogsten per jaar hebben.
Ingi nasi en Stuger
In juni dit jaar zijn er discussies geweest met belanghebbenden over de ananasontwikkeling in Suriname, met het doel om een bijdrage te leveren aan het bevorderen van de waardeketen. Diverse teeltmethodes zijn toen behandeld. De discussies waren het initiatief van het door de VN gefinancierde programma gericht op versnelling van de transformatie van landbouw- en voedselsystemen en het door de Europese Unie gefinancierde project voor toegang tot de landbouwmarkt, met de nadruk op ananas.
Als vervolg op de discussie werd er op 1 november een workshop gehouden over het project voor ontwikkeling van een duurzame ananas waardeketen. Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar de variëteiten Ingi Nasi en Stuger te Redi Doti. De proefvelden worden onder leiding van Gamboa, in samenwerking met FAO, opgezet.
Zijn missie is om nieuwe teelttechnieken te introduceren die samengaan met de variëteiten die de Surinaamse telers gebruiken. Er worden gedurende dit project ook testen gedaan om te komen tot het veredelen en vermeerderen van de soorten. Deze testen moeten niet alleen resulteren in een betere kwaliteit, maar de planten ook beter bestand maken tegen ziekten.
Wereldproductie
Van de wereldwijde productie van ananas van 27,7 miljoen ton per jaar, volgens cijfers van 2021, neemt Costa Rica met bijna drie miljoen ton het grootste deel voor zijn rekening en staat aan kop. Andere landen in de regio die ook tot de top producerende landen behoren zijn Colombia (927.050 ton) en de Dominicaanse Republiek (502.434 ton).
Jamaica heeft een jaarproductie van 41.536 ton en Guyana 37.550. Suriname komt ver daarachter met nauwelijks 3.956 ton. Indien deze drie landen een rol van betekenis willen spelen op de internationale markt, moeten ze hun productie drastisch opvoeren.
