door Samuel Wens
BROKOPONDO — Een benoemde marron-dignitaris maakt vóór zijn aantreden in functie, bij de faaka paw, de offerplaats, een sweri. “Hij zweert voor het leven. Het kan dus verkeerd aflopen of zelfs leiden tot de dood als hij wordt afgezet.” Dit zegt Michel Felisi, oud-minister van Regionale Ontwikkeling (2005-2010), tegen de Ware Tijd.
De ingezworen dignitaris wordt, legt hij uit, volgens de traditie voor bescherming en begeleiding toevertrouwd aan de voorvaderen. “Dit ritueel mag nooit ongedaan worden gemaakt en wordt slechts beëindigd met de dood van de gezagdrager. Hij mag nooit terzijde worden geschoven”, benadrukt Felisi.
“Men maakt de traditie belachelijk door te meten met twee maten”
Michel Felisi
Tuchtmaatregelen
De krant sprak met hem naar aanleiding van de ontheffing van hoofdkapitein Michel Walden van Klaaskreek door granman Albert Aboikoni op verzoek van de ingi pisi bee; de familie die hem ook had voorgedragen als kapitein. Dat gebeurde wegens negatieve gedragingen die er zelfs toe hebben geleid dat hij twee keer door justitie is opgepakt.
Volgens Felisi mag de granman alleen tuchtmaatregelen nemen als een dignitaris zijn boekje te buiten gaat. Die straf kan in de vorm van bijvoorbeeld een ghaan boto (korjaal om met buitenboordmotor te worden uitgerust) te maken, openkappen van een kostgrond, leveren van pangi stof of sterke drank. “Daarnaast mag de granman hem schorsen en zijn honorarium voor enige tijd bevriezen”, aldus de oud-minister.
Meten met twee maten
Overigens, Joraisa Pokie, directeur Duurzame Ontwikkeling Afro-Surinamers Binnenland op het ministerie van Regionale Ontwikkeling en Sport, zegt tegen de krant dat Walden nog steeds wordt uitbetaald. “Het ministerie heeft ook geen schrijven ontvangen met het verzoek hem te ontheffen”, verklaart ze.
De directeur geeft aan dat mocht dit binnenkomen, er eerst een onderzoek zal worden gedaan. Pokie weet wel dat eerder een intussen overleden kapitein van Brownsweg was ontheven uit zijn functie, omdat hij iemand had gedood.
Felisi zegt nadrukkelijk zich niet te willen mengen in de discussie over Walden onder de Saamaka, maar stelt wel: “Eenmaal ingezworen, blijf ingezworen.” Dat geldt niet alleen voor Walden, maar gold destijds ook voor granman Albert Aboikoni zelf.
Het grootopperhoofd weigerde in 2015 af te treden, toen een deel van de Saamaka dat wenste. “Een aangestelde traditionele leider kan conform de traditie niet worden afgezet vond de granman toen zelf. Maar nu heeft diezelfde granman in 2023 een traditionele leider afgezet. Men maakt de traditie belachelijk door te meten met twee maten”, aldus Felisi.
